ရာျပည့္မွတ္စု မယ္လမု

ဒီကေန႔ ၂၃-၈-၂၀၁၁ ရက္ေန႔ေလးဟာ က်မဘေလာ့ဂ္စတင္တဲ့ ေလးလျပည့္တဲ့ေန႔ ျဖစ္သလို တင္ခဲ့သမွ် ေသာ စုစုေပါင္းပို႔စ္မ်ားအနက္ (၁၀၀) ျပည့္ပို႔စ္ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ‘ရာျပည့္မွတ္စု’ အျဖစ္ ‘မယ္လမုေစတီ’ ရဲ႕ သမိုင္းကို စာဖတ္မိတ္ေဆြတို႔အတြက္ မွ်ေဝေပးျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ က်မအလုပ္အေတာ္ေလး မ်ားေနတာပါ။ က်မရဲ႕ ပို႔စ္မ်ားကို လာေရာက္အားေပးေနတဲ့ စာဖတ္မိတ္ေဆြတို႔ကို ဂရုမျပဳ လစ္လ်ဴရႈသလို ျဖစ္ေနတာကိုလည္း စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိတာရယ္ ထို႔အတူ က်မရဲ႕ပို႔စ္မ်ားကို ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် အခ်ိန္ေပးၿပီး လာ ေရာက္အားေပးေနတဲ့ စာဖတ္သူမိတ္ေဆြမ်ားကို ေက်းဇူးတင္လွ်က္ရွိပါေၾကာင္း ေျပာၾကားလိုတဲ့အတြက္ မျဖစ္မေန ဒီကေန႔ ရာျပည့္ပို႔စ္ေလးကို တင္လိုက္ၿပီေနာ္။ (မိုးကလည္းရြာေနေတာ့ တစ္ခ်ိဳ႕ပံုေတြ မေကာင္း ေပမယ့္ ၾကည့္ျဖစ္ေအာင္ၾကည့္လိုက္ၾကပါလို႔ း))

မယ္လမုႏွင့္ဥကၠလာပ

မယ္လမုဟူေသာ အမည္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ပံုျပင္အလား ေရွးသမိုင္းစကား ရွိခဲ့ဘူးပါတယ္။ ဥကၠလာပမင္းႀကီး၏ မယ္ေတာ္ မယ္လမုသည္ လူစင္စစ္က ေမြးဖြားသည္မဟုတ္ဟု ဆိုခဲ့ၾကပါသည္။ ေရွးသေရာအခါ သိဂၤုတၱရ ကုန္းကို အလယ္ဗဟုိထား၍ ရေသ့၊ ေဇာ္ဂ်ီ၊ တပသီတို႔ ေပ်ာ္ေမြ႔ၾကေလရာဝယ္ တစ္ခုေသာ ေတာအုပ္တြင္ တရားဓမၼက်င့္သံုးေနထိုင္ေတာ္မူေပေသာ တိႆရေသ့ႀကီးမွာ တစ္ေန႔ေသာအခါဝယ္ တစ္ခုေသာဇနပုဒ္သို႔ ဆြမ္းခံထြက္ေလရာ လမ္းခရီးေတာအုပ္၌ လမုပင္တစ္ပင္ထက္ ႀကီးမားဆန္းၾကယ္ မက္စဖြယ္သီးေနေသာ လမုသီးႀကီးကို ေတြ႔ျမင္ေတာ္မူ၍ မိမိ၏ ေက်ာင္းသခၤမ္းသို႔ ဆြတ္ခူးကာ ယူခဲ့ေလ၏။ သို႔ႏွင့္မ်ားမၾကာမီ ရက္ အေတာအတြင္း၌ပင္ ထိုလမုသီးႀကီးထဲမွ ရႈခ်င္စဖြယ္ တင့္တယ္လွပေသာ သတို႔သမီးငယ္ကို ဖြားျမင္ခဲ့ေလ ရာ တိႆရေသ့ႀကီးမွာ အလြန္ဝမ္းေျမာက္ အံ့ၾသမိၿပီးလွ်င္ မိမိလက္ညွိဳးအား ႏို႔ရည္ထြက္ေစရန္ ဓိဌာန္၍ ထို အမ်ိဳးသမီးငယ္အား ေမြးျမဴခဲ့ေလသည္။

ရုပ္ရည္ဆင္းျပင္ တင့္တယ္လွပေသာ အမည္အားျဖင့္ မြန္ဘာသာ မိကမု၊ ျမန္မာဘာသာျဖင့္ မယ္လမုသည္ အရြယ္ေရာက္လတ္ေသာ္ တာဝတႎသာ၌ သိၾကားမင္း၏ ပ႑ဳကမၸလာျမေက်ာက္ဖ်ာသည္ တင္းမာျခင္း ျဖစ္ လာေသာေၾကာင့္ လူ႔ျပည္သို႔ ရႈၾကည့္ရာသည္တြင္ လူ-နတ္-ျဗဟၼာတို႔၏ သခင္ဘုရားရွင္ ပြင့္ေတာ္မူသည့္ အေၾကာင္း ထိုဘုရားရွင္၏ လက္ထက္ေတာ္တြင္ ေရွးေနာင္ေတာ္ ဘုရားတို႔၏ ဓာတ္ေမြပစၥည္းမ်ားႏွင့္အတူ ဆံေတာ္ရွစ္ဆူကို ဌာပနာ၍ ေစတီ တည္ထားကိုးကြယ္လိမ့္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သို႔ဌာပနာတည္ထား ကိုးကြယ္ မည့္ ဒါယကာမွာ သိဂၤုတၱရကုန္း၏ အရံကုန္းတို႔၌ ေမြ႔ေလ်ာ္ေသာ ရေသ့သူျမတ္ ေမြးထားသည့္ မယ္လမုက ေမြးဖြားသည့္သားမွသာ ဒါယကာ ျဖစ္ႏို္င္မည့္အေၾကာင္း ထိုမယ္လမုအား ရတနာပုတၱ ေမြးဖြားရေလေအာင္ မႏုႆလူတို႔ သေႏၶေပးျခင္းငွာ မထိုက္တန္ တာဝတႎသာမွ နတ္တို႔၏ ေသဌ္နင္း သိၾကားမင္းသေႏၶေပးမွ အေရးပံုလွမည့္အေၾကာင္းမ်ားကို ထင္ရွားသိျမင္ေလသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ သိၾကားမင္းသည္ လူ႔အသြင္ ဖန္ဆင္းၿပီး ရွင္ရေသ့ႏွင့္ မယ္လမုတို႔ထံ ဆင္းသက္၍ သမီးလွကို ေတာင္းယူခဲ့သည္။ သိၾကားမင္းသည္ ရွင္ရေသ့ႀကီး၏ သေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္ မယ္လမုကို ထိမ္းျမားၿပီးေနာက္ ရေသ့ႀကီးထံတြင္ အပ္ႏွံထားခဲ့၍ တာဝတႎသာသို႔ ျပန္ေလ၏။

သိၾကားမင္းသည္ လူ႔ျပည္တြင္က်န္ရစ္သူ သေႏၶသူမယ္လမု၏ လြမ္းဆြတ္ပူေဆြး တသမႈအေၾကာင္းစံုကို သိ ရွိေသာ္လည္း လူ႔ျပည္သို႔ဆင္းရန္ မျဖစ္ႏိုင္သျဖင့္ တာဝတႎသာမွ နတ္ေက်းလုလင္အား ျမက်ည္ေတာင့္သံုးခု ကို ယူေဆာင္ေစ၍ ၾကင္ယာေတာ္မယ္လမုအား သံုးေဆာင္ရန္ေပးလိုက္ေလ၏။

သို႔ေသာ္ သိၾကားမင္း၏ မိဖုရားမ်ားျဖစ္ေသာ သုဇီတာ၊ သုမာလာ၊ သုစိတၱာ၊ သုနႏၵာဟူေသာ နတ္သမီးတို႔ သည္ လမ္းခုလတ္တြင္ ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးမႈကို ျပဳၾက၍ ျမက်ည္ေတာင့္ တစ္လံုးကိုသာလွ်င္ မယ္လမု ေသာက္သံုးရ၍ အထက္ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီးေသာ ဥကၠလာပမင္းႀကီးအား သေႏၶတည္ကာ ဖြားျမင္ေတာ္မူခဲ့ေၾကာင္း သမိုင္းမ်ားက ဆိုခဲ့ၾကသည္။ က်န္ရွိေသာ ျမက်ည္ေတာင့္ ႏွစ္လံုးမွာ တစ္လံုးသည္ ဟိမဝႏၲာေတာသို႔ က် ေရာက္၍ ဆဒၵန္ဆင္မသည္ ေသာက္သံုးရသျဖင့္ ဆဒၵန္ဆင္ပ်ံကို ေမြးဖြားသည္ဟု ဆို၏။ တစ္လံုးမွာ သမုဒၵရာ အလယ္သို႔ က်ေရာက္၍ မိေက်ာင္းမတစ္ေကာင္ ေသာက္ရသျဖင့္ ငမိုးရိပ္ မိေက်ာင္းကို ေမြးဖြားသည္ဟု ဆို ေလသည္။ ဤသို႔သာလွ်င္ သိၾကားမင္းႀကီး မယ္လမု ဥကၠလာပမင္းႀကီး၏ သမိုင္းတို႔ကို သိရွိခဲ့ၾကေလသည္။ (အျခားဒ႑ာရီ ဆန္ဆန္မူကြဲမ်ားလည္း ရွိသည္)

ထိုသားငယ္ အရြယ္ေရာက္ေသာအခ်ိန္တြင္ သိၾကားမင္းဆင္းသက္လာ၍ ဥကၠလာပဘြဲ႔အမည္ႏွင့္ တိုင္းျပည္ ထီးနန္း တည္လုပ္အပ္ႏွင္းေတာ္မူသည္။ ထိုေနာက္ ဥကၠလာပျပည္ႀကီးကို အစိုးရေသာမင္းသည္ ျမတ္စြာ ဘုရားသခင္၏ ဆံေတာ္ရွစ္ဆူကို ရလိမ့္မည္။ သိဂုၤတၱရကုန္းေတာ္၌ ဌာပနာရမည္။ သာသနာ့ဒါယကာ ျဖစ္ဦး မည္။ ထိုအခါ၌ သိၾကားမင္းသည္ နတ္အေပါင္းမ်ားစြာႏွင့္ လာေတာ္မူဦးမည္ဟု မွာၾကားခဲ့ၿပီး တာဝတႎသာသို႔ ျပန္ေလ၏။

အလြန္႔အလြန္ ေရွးက်ေသာ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းႏွစ္ေထာင့္ငါးရာေက်ာ္က အေၾကာင္းအရာမ်ားျဖစ္သျဖင့္ စိတ္ခ်ေလာက္သည့္ အကိုးအကားပါေသာ ေက်ာက္စာ မွတ္တမ္း ရာဇဝင္အခုိင္အမာ မရွိေခ်။ သို႔ျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ လက္လွမ္းမီသမွ် သမိုင္းစကားတို႔ကိုသာ အားထားရေလရာ သိဂုၤတၱရကုန္းကို ရံေသာ ၿမိဳ႕ေလးၿမိဳ႕ အနက္ ဥကၠလာပသည္ ေျမာက္ဘက္က်ေသာ ၿမဳိ႕ျဖစ္ေၾကာင္း သုဝဏၰနဒီျမစ္ရွိေၾကာင္း သမိုင္းတြင္ အတိ အလင္းဆိုထားရကား သမိုင္းအဆိုကို အမွန္ယူရေသာ္ ယခုရန္ကုန္ၿမိဳ႕သည္ဥကၠလာပၿမိဳ႕ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ေခ်။

အကယ္၍ ရန္ကုန္သည္ ဥကၠလာပၿမိဳ႕ျဖစ္ေသာ ေရႊတိဂုံသမိုင္းသည္ မမွန္မကန္ေရးထားေသာ အခ်က္မ်ား ပါသည့္ သမိုင္းသာျဖစ္ရေပလိမ့္မည္။ သို႔ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဥကၠလာပေနျပည္ေတာ္ ျဖစ္ခဲ့ေသာ ၿမိဳ႕ေနရာ ကား သိဂၤုတၱရကုန္း ေျမာက္ဘက္ အဘယ္ေနရာေဒသတြင္ ရွိေနေပလိမ့္မည္နည္း။ ေရႊတိဂံုသမိုင္းကို ယံုၾကည္သျဖင့္ အထက္ပါေမးခြန္းကို ေမးလွ်င္ အဘယ္ပညာရွိသည္ မွန္ကန္ေသာအေျဖႏွင့္တကြ ထြက္ေပၚ လာပါမည္နည္း။ ကြ်ႏု္ပ္တို႔ကား မမွန္းဆႏိုင္ပါေၾကာင္း အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ သိဂၤုတၱရကုန္း၏ ေျမာက္ ဘက္က်ေသာ မဂၤလာဒံုႏွင့္ တံတားေလးအၾကား အခ်ိဳ႕ေနရာေဒသမ်ားတြင္ တူးဆြၾကည့္လွ်င္ ၿမိဳ႕ေဟာင္း ေနရာ ေတြ႔ေကာင္းေတြ႔ေလမည္လားဟု ေတြးေတာမွန္းဆ ၾကည့္မိသည္။ အေၾကာင္းကား ေရွးေဟာင္းေစတီ ရုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို ထိုေနရာတဝိုက္မွ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္အတန္ၾကာက တူးေဖာ္ေတြ႔ရွိဘူးေၾကာင့္ သိရေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

မယ္လမုဘုရားသည္ ယခင္က ထူးျခားေသာ ဘုရားငုတ္တိုတစ္ဆူ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး အနီးကပ္ ဖူးေျမာ္ၾကည္ညိုခြင့္ ရၾကပါသည္။ ေစတီဟု ဆိုေသာလည္း အေပၚပိုင္းမွာ ပ်က္စီးယိုယြင္းေနၿပီး ေအာက္ေျခပိုင္းသာ ရွိပါသည္။ ထူးျခားခ်က္မွာ ဤေစတီ၏ အလည္တည့္တည့္မွ အထက္သို႔ ပင္လံုးတက္သြားၿပီး ခက္လက္မ်ားျဖာ၍ စိမ္း လန္းေဝဆာစြာျဖင့္ နပဲပင္ႀကီးက ထီးမိုးထားသကဲ့သို႔ ရွိေနျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုဆန္းျပားေသာ အေန အထားျမင္ကြင္းေၾကာင့္ အနီးအပါးမွ ျဖတ္သန္းၾကေသာ ခရီးသြားတို႔မွာ စိတ္ဝင္စားစြာျဖင့္ ေခတၱရပ္နားကာ ဘုရားငုတ္တိုအား ဖူးေျမာ္တတ္ၾကပါသည္။

၁၉၆၀-ခုႏွစ္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၃၂၂-ခုႏွစ္ နယုန္လဆန္း (၈)ရက္ ဗုဒၶဟူးေန႔ မြန္းလြဲ ၂နာရီခြဲအခ်ိန္တြင္ ဘုရားငုတ္တိုအား ေဒၚေစာညြန္ရီသည္ အေဖာ္မ်ားႏွင့္ လာေရာက္ဖူးေျမာ္ရာမွ ေမာင္ျဖစ္သူက ေစတီေတာ္ အေပၚသို႔တက္၍ ၾကည့္ရႈရာမွ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ မွန္စီထားေသာ ၾကဳတ္ကေလးတစ္ခုကို ရရွိသည္။ ၾကဳတ္၏ အတြင္း၌ ထုလုပ္ထားေသာ မိန္းမပံုတစ္ခုကို ေတြ႔ရသည္။ ယင္းၾကဳတ္ကေလး၏ လက္ရာ အေနအထားမွန္ ပံုသ႑ာန္မ်ားကိုပါ ၾကည့္ရႈ၍ ေရွးႏွစ္ေပါင္း ၄၀၀ေက်ာ္၊ ၅၀၀ ခန္႔က ပစၥည္းတစ္ခုျဖစ္မည္ဟု ထင္ေၾကာင္း ႏွင့္ ပံုမွာမိန္းမပံုဟု ထင္ရေၾကာင္းကို ေရွးေဟာင္းသုေတသနမွ အေတြ႔အႀကံဳရွိၿပီးသူမ်ားမွ စံုစမ္းသိခဲ့ရသည္။ ယင္းကိစၥကို ပိုမိုတိက် မွန္ကန္ေစရန္ ေရွးေဟာင္းေစတီသမိုင္းမ်ား စံုစံုလင္လင္ရွိေသာ ေရႊတိဂံုဘုရားရွိ သမိုင္းစာေပမ်ားအရ အဆိုရွိခဲ့ေသာ ဥကၠလာပမင္းႀကီး၏ အေထာက္အထားတစ္ခု ရွိေၾကာင္း၊ ဘုရားႀကီး၏ အလယ္ပစၥယံတြင္ သိၾကားမင္း၏ ပံုေတာ္ေအာက္၌ရွိေသာ မယ္ေတာ္မယ္လမု၏ ပံုကို သြားေရာက္ ေလ့လာ ေသာ္ ၾကဳတ္အတြင္းမွ ရရွိေသာ ပံုေတာ္ႏွင္ ့လက္အေနအထား အနည္းငယ္ကြဲသည္ မွတစ္ပါး ဦးေခါင္း၊ ဆံထိုး၊ ထိုင္ေနဟန္တို႔မွာ တေထရာတည္း တူညီေၾကာင္း ေတြ႔ရွိပါသည္။

အေၾကာင္းေသာ္ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀၀၀ေက်ာ္ကို ျပန္လည္ ၾကည့္ရႈပါလွ်င္ ျမတ္စြာဘုရား၏ သာသနာေတာ္သည္ မယ္ေတာ္ဘုရင္မႀကီး ရွင္ေစာပုႏွင့္ သားမက္ေတာ္ ဓမၼေစတီမင္းႀကီးတို႔ လက္ထက္ေတာ္တြင္ အလြန္ပင္ ပြင့္ လင္းထြန္းကားခဲ့ဘူးေၾကာင္းကို ရာဇဝင္အေစာင္ေစာင္တို႔တြင္ ေတြ႔ျမင္ဖတ္ရႈ ၾကရေပရာ ထိုဘုရားငုတ္တို မွာ ေရွးေဟာင္းေစတီတစ္ဆူ ျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု ယူဆႏိုင္ေပသည္။

ဤအေထာက္အထားမ်ားကို ေထာက္ရႈ၍ ဘြဲ႕မည္ေတာ္မရွိဘဲ ဘုရားငုတ္တိုဟု ေခၚေဝၚသမုတ္ေနၾကသည့္ အစား အမ်ားအျမင္တြင္ မမွားႏိုင္ေသာ ဘြဲ႕မည္ေတာ္ သမုတ္ရာ၌ ပထမ မယ္လမုေစတီ၊ ေနာက္မွထပ္ဆင့္ ညွိႏိႈင္းၾကကာ ‘ဆုေတာင္းျပည့္ မယ္လမုေစတီေတာ္’ ဟူ၍ ဘြဲ႔မည္ေတာ္ကို သမုတ္လိုက္ၾကရပါသည္။ 

ထူးျခားေသာ ဌာပနာမ်ား

နပဲပင္ကို ခုတ္လဲွကာ ေစတီေတာ္ကို စတင္ၿဖိဳလ်က္ ရွင္းလင္းၾကရာ ပထမ ေရႊေရာင္အနည္းငယ္ျဖင့္ ဘုရား ဆင္းတုေတာ္တစ္ဆူ၊ ထိုေနာက္ ေဆးဘုရားတစ္ဆူ၊ ေၾကးဆင္းတုေတာ္ႀကီး တစ္ဆူကို တူးေဖာ္ရရွိကာ ဖူး ေျမာ္ၾကရပါသည္။

ဒုတိယေန႔ ဆက္လက္တူးေဖာ္ၾကရာ နဂါးပတ္၊ နဂါးရံု၊ နဂါးေဖာင္ ေလ်ာင္းေတာ္မူ ဆင္းတုရုပ္ပြားေတာ္မ်ား ႏွင့္ လမုသီးသ႑ာန္ အားျဖင့္ ထုလုပ္ထားေသာ ေက်ာက္သား လမုသီးကို ေအာက္မွ ပလႅင္ခံလ်က္ ေတြ႔ရ သည့္ျပင္ ရေသ့အသြင္ ေလ်ာင္းေတာ္မူ ေက်ာက္ဆင္းတု ပံုေတာ္ကိုပါ တူးေဖာ္ေတြ႔ရွိၾကရသည္။

ဗုဒၶ၏ ဆင္းတုေတာ္မ်ားသည္ အေရွ႕အရပ္သို႔ မ်က္ႏွာေတာ္မူလ်က္ ဌာပနာထားသည္ကို ျမင္ေတြ႔ဖူးေျမာ္ရ သည္။ ထိုဆင္းတုေတာ္မ်ားသည္ သိၾကားမင္းအသြင္နားကင္းမ်ားတပ္ဆင္လ်က္ လက္ေကာက္၊ နားေတာင္း၊ ေျခက်င္းေတာ္မ်ားပါ ပါရွိသည္ကို ေတြ႔ျမင္ၾကရသည္။

‘ဆုေတာင္းျပည့္မယ္လမုေစတီေတာ္သမိုင္း’ ပါပံုမ်ားအရဆိုလွ်င္ ဘိုးေတာ္တိႆရေသ့ႀကီး ေလ်ာင္းေတာ္မူ ပံု၊ နဂါးလိမ္ပလႅင္ဆင္းတုေတာ္၊ မယ္လမုပံု၊ ဥကၠလာပမင္းအသြင္ ဘုရားရွင္ပံုေတာ္ ႏွစ္ပံု၊ သိၾကားမင္း အသြင္ သံုးပံု။ နဂါးရံုတြင္ ပလႅင္ေခြတစ္ပံု၊ ေက်ာက္ဆင္းတုတစ္ပံု၊ နဂါးေဖာင္ဘုရားရွင္ ေလ်ာင္းေတာ္မူပံု ေျခာက္ပံု၊ ေၾကးဆင္းတုတစ္ပံု၊ ရုပ္ထုပံုမ်ားတြင္ ပလႅင္အနိမ့္အျမင့္၊ နဂါးဦးေခါင္းအၿမီး အနည္းငယ္ ျခားနား သည္သာ ကြဲျပားသည္။ ေက်ာက္ေခြမ်ားဆင့္၍ ေစတီပံုသ႑ာန္ တည္ထားေသာ ေက်ာက္ေခြေစတီ တစ္ဆူ ကိုလည္း ေတြ႔ရွိရသည္။

 [ေဂါပကအဖြဲ႔၏ ဆုေတာင္းျပည့္ မယ္လမုေစတီေတာ္ သမိုင္းမွ ကူးယူမွ်ေဝျခင္း ျဖစ္ပါသည္]

*** စီေဘာက္စ္ကို ရွာဖို႔ခက္ေနတဲ့ မိတ္ေဆြတို႔ေရ ပို႔စ္အေပၚက ‘ေျပာစရာရွိရင္…’ ဆိုတာေလးကို ကလစ္ လိုက္ေနာ္ စီေဘာက္စ္က အဲဒီမွာ း))) ***

ေမတၱာျဖင့္
အန္တီတင့္