သာမညဖလ အခါေန႔

(မွတ္ခ်က္။ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔တြင္ နကၡတ္ေဗဒ အလိုအရ မယ္ဇလီဖူး သုပ္စားျခင္း ေဆးေဖာ္ျခင္း ေဆး ႀကိတ္ျခင္း ဂါထာမႏၲရားမ်ား စီရင္ေဆာင္ရြက္ျခင္း တို႔ကို ျပဳလုပ္ရန္ မသင့္ဘဲ လမင္း၏ အထြန္းအလင္းဆံုးႏွင့္ အားမာန္ အျပည့္ဝဆံုး အခ်ိန္ျဖစ္သည့္ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ည ညဥ့္သန္းေခါင္ ေက်ာ္လြန္ပါမွ အဆိုပါ ေလာကီ အစီအရင္မ်ားကို ျပဳလုပ္လွ်င္ အက်ိဳးအာနိသင္မ်ား ရရွိႏိုင္လိမ့္မည္ျဖစ္ၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ နကၡတ္ပညာရွင္မ်ား အဖြဲ႔မွ ထုတ္ျပန္ထားသည္။)

သာမညဖလ အခါေန႔

တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ညတြင္ ဗုဒၶျမတ္စြာ သာမညဖလ သုတ္ကို ေဟာၾကားခဲ့သျဖင့္ သာမညဖလ အခါေတာ္ေန႔ ဟုလည္း ဗုဒၶဘာသာတို႔က သတ္မွတ္ၾကသည္။ သာမညဖလ အခါေတာ္ေန႔ အေၾကာင္းကို ေျပာရလွ်င္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၆၀၀နီးပါးက အေၾကာင္းအရာ တစ္ရပ္ကို ေျပာရပါမည္။ ဗုဒၶျမတ္စြာ လက္ထက္ေတာ္က  ျဖစ္သည္။ ရာဇၿဂိဳဟ္ျပည့္ရွင္ အဇာတသတ္ မင္းသည္ သာယာၾကည္ႏူးဖြယ္ေကာင္းသည့္ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ည၏ အလွအပကို ၾကည့္ၿပီး-

၁။ ရမဏီယာ ဝတ = ေမြ႔ေလ်ာ္ဖြယ္ေကာင္းေသာ ညပါတကား။

၂။ အဘိရူပါ ဝတ = အလြန္လွပေသာ ညပါတကား။

၃။ ဒႆနီယာ ဝတ = ရႈခ်င္စဖြယ္ေကာင္းေသာ ညပါတကား။

၄။ ပါသာဒိကာ ဝတ = ၾကည္လင္ရႊန္းပေသာ ညပါတကား။

၅။ လကၡညာ ဝတ = ေမ့မရႏိုင္ေသာညပါ တကား ဟု ရင္တြင္းျဖစ္ စကားငါးခြန္းျဖင့္ ထုတ္ေဖာ္ ခ်ီးမြမ္းေတာ္ မူ၏။

အဇာတသတ္မင္းသည္ ဖခမည္းေတာ္ ဗိမိၺသာရကို သတ္မိသည့္ ႀကီးေလးေသာ အျပစ္ကံေၾကာင့္ ၾကည္ႏူး သာယာဖြယ္ အတိၿပီးသည့္ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ည၏ အလွအပကို အျပည့္အဝ မခံစားႏိုင္ပါ။ ခမည္းေတာ္ အေပၚ က်ဴးလြန္မိသည့္ အဖသတ္ကံ ျဖစ္ရပ္ေနာက္ပိုင္း က်ိန္းစက္ လိုက္တိုင္း ထိတ္လန္႔ ေၾကာက္မက္ ဖြယ္ေကာင္းေသာ အိပ္မက္က ေျခာက္လွန္႔ေနသည္။ က်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ မေကာင္းမႈ ျဖစ္ရပ္ဆိုးေတြကို တဝိုး တဝါး ျပန္ျမင္ေယာင္ေလေလ က်ိန္းစက္ မရေလေလျဖစ္ေလသည္။ သို႔ျဖင့္ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ညတြင္ ညီလာခံတစ္ရပ္ ေခၚယူ လိုက္ၿပီး မွဴးမတ္ဗိုလ္ပါတို႔အား အထက္ပါ စကားအတိုင္း မိန္႔ၾကားခဲ့သည္။

မင္းႀကီး၏ သေဘာထားကို အကင္းပါးၾကေသာ မွဴးမတ္ဟူးရာတို႔က မင္းႀကီးစကား၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ ဘာကို ဆိုလိုမွန္း သိလိုက္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း မိမိတို႔၏ သက္ဆိုင္ရာ ဘာသာေရး ဂိုဏ္းဆရာႀကီးမ်ား၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးေတာ္ကို အသီးအသီး ထုတ္ေဖာ္ ခ်ီးက်ဴးကာ ေလွ်ာက္တင္ၾကသည္။ တစ္ဆက္တည္း ထိုဂိုဏ္း ဆရာႀကီးတို႔ကို ခ်ဥ္းကပ္ျခင္းျဖင့္ မင္းႀကီး ခံစားေနရသည့္ ေဝဒနာဆိုး အိပ္မက္ဆိုးမွ ႏိုးထလာမည္ အမွန္မေသြ ဟုလည္း အာမခံၾကသည္။

အမတ္အမ်ားစု ထုတ္ေဖာ္ၾကသည့္ သူတို႔ဂိုဏ္းဆရာမ်ား၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးကို အဇာတသတ္မင္း စိတ္ဝင္စား၍ မရႏိုင္။ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားေနသည့္ ဆရာႀကီးေျခာက္ဆူ ျဖစ္ေသာ ပူရဏကႆပ၊ မကၡလိေဂါသာလ၊ ေကသ ကမၺလ၊ ပကုဓကစၥာယန၊ မဟာဝီရ။ သဥၥယ တို႔၏ အေၾကာင္းကို မင္းႀကီး ေကာင္းစြာ သိႏွင့္ေနၿပီျဖစ္သည္။ လတ္တေလာ ခံစားေနရသည့္ သူ၏ ကုရာနနတၳိ ေဆးမရွိသည့္ စိတ္ေရာဂါကို ဤဆရာႀကီးတို႔ က ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ မကုသႏိုင္မွန္း စိတ္တြင္းမွေန မင္းႀကီးအလိုလို သိရွိေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း စိတ္ဝင္စား၍ မရႏိုင္ျဖစ္ေနသည္။

ဘာမွ ေလွ်ာက္ထားျခင္းမျပဳသည့္ ဇီဝကအမတ္ဘက္ကို မင္းႀကီးလွည့္ကာ “ဘာေၾကာင့္ တိတ္ဆိတ္ေနသလဲ” ဟု မိန္႔သည္။ ခြင့္ရလွ်င္ရခ်င္း ဇီဝကအမတ္က ျမတ္စြာဘုရား ရွိရာအရပ္ကို လက္အုပ္ခ်ီကန္ေတာ့ၿပီးေနာက္ မင္းႀကီး ကို ဤသို႔ ေလွ်ာက္တင္ခဲ့သည္-

“အရွင္မင္းႀကီး၊ ဘုန္းေတာ္ေျခာက္ပါးနဲ႔ ျပည့္စံုေတာ္မူတဲ့ ဗုဒၶအရွင္ ဘုရားသခင္ဟာ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔ရဲ႕ သရက္ဥယ်ာဥ္မွာ ရဟန္းေတာ္ တစ္ေထာင့္ႏွစ္ရာံငါးဆယ္နဲ႔အတူ သီတင္းသံုးေနေတာ္မူတယ္။ ဗုဒၶျမတ္စြာ ေဟာၾကားတဲ့ တရားေတာ္ဟာ အစ၊ အလယ္၊ အဆံုး ေကာင္းျခင္းသံုးျဖာ၊ အဂၤါ ေျခာက္သြယ္နဲ႔ ျပည္စံုတဲ့ တရားေတာ္ျဖစ္တယ္။ ဗုဒၶရဲ႕ တပည့္သာဝကေတြဟာ ေျဖာင့္မတ္ျခင္း စတဲ့ အဂၤါကိုးတန္၊ ၿငိမ္းေအးသည့္ နိဗၺာန္နန္းကို အာရံုျပဳတဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ားျဖစ္တယ္။ ဗုဒၶျမတ္စြာ ကိုသာ ခ်ဥ္းကပ္ခြင့္ရပါမူ အရွင္မင္းႀကီး ခံစားေနရတဲ့ ေဝဒနာမ်ား သက္သာေပ်ာက္ကင္း ပါလိမ့္မယ္။ စိတ္ၾကည္ရႊင္ လာပါလိမ့္မယ္” ဟု ေလွ်ာက္တင္သည္။ ဗုဒၶဟူေသာ စကားကို ၾကားရရံုျဖင့္ အဇာတသတ္မင္း၏ စိတ္တို႔သည္ လႈပ္ရွားလာသည္။ ဤပုဂၢိဳလ္ဆီသို႔သြားရန္ သူဆံုးျဖတ္လိုက္၏။

အဇာတသတ္မင္း ဘုရားရွင္ကို အဖူးအေမွ်ာ္ သြားေရာက္သည့္ အခ်ိန္ကား တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ ညခ်မ္း ခ်ိန္ခါ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ျမတ္စြာဘုရားက ရာဇၿဂိဳဟ္ၿမိဳ႕ႏွင့္ မနီးမေဝး သမားေတာ္ႀကီး ဆရာဇီဝက လွဴဒါန္း ထားသည့္ သရက္ဥယ်ာဥ္တြင္ သီတင္းသံုးစဥ္ ကာလျဖစ္သည္။ ဗုဒၶဘုရား ရွိရာသို႔ ဘုရင္ထြက္ခြာသည့္အခါ နန္းၿမိဳ႕ေတာ္ အေရွ႕ဘက္ တံခါးမွ ထြက္ရသည္။ ဤတံခါးထြက္ေပါက္သည္ ေတာင္ရိပ္ႏွင္ သစ္ပင္ အရိပ္အဝါသ မ်ား ထူထပ္သျဖင့္ လူသြားလမ္းေပၚ အေမွာင္ရိပ္ က်ေရာက္ေနသည္။ ပတ္ဝန္းက်င္ တစ္ခုလံုး မဟူရာေရာင္ အေမွာင္ရိပ္တို႔ကသာ ဖံုးအုပ္လႊမ္းၿခံဳထားသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရဲမက္အပါအဝင္ လိုက္ပါသူေတြ အားလံုးတို႔က မီးရွဴး မီးတိုင္တို႔ကို ထြန္းညွိကိုင္ေဆာင္၍ သြားေရာက္ခဲ့ၾကရသည္။

(ဤကို အေၾကာင္းျပဳ၍ တန္ေဆာင္တိုင္ ေရာက္တိုင္း မီးထြန္းပြဲေတာ္ျဖင့္ ဘုရားရွင္ကို ပူေဇာ္ပြဲ က်င္းပသည့္ အေလ့အထ စတင္ ျဖစ္တည္ခဲ့သည္ဟု ဆိုၾကပါသည္)

ဘုရားရွင္က အဇာတသတ္မင္းနဲ႔ တကြ စု႐ုံးေရာက္လာၾကသည့္ ရာဇၿဂိဳဟ္၏ အထင္ကရ ပုဂၢဳိလ္ႏွင့္ ျပည္သူျပည္သားတုိ႔ကုိ သာမညဖလ သုတၱန္ ေဒသနာေတာ္ကုိ ေဟာၾကားေတာ္ မူသည္။ အလြန္သာယာ လွပ၍ ေတာေတာင္ ရိပ္တုိ႔ျဖင့္ ေအးခ်မ္း ဆိတ္ၿငိမ္ေနသည့္ လျပည့္ညမွာ ဗုဒၶေဟာၾကားသည့္ ဤ တရားေတာ္သည္ ေနာင္တတစ္ဖန္ ပူပန္မႈေတြျဖင့္ ဆူပြက္ေလာင္ၿမဳိက္ ေနသည့္ အဇာတသတ္မင္း၏  ႏွလုံးသား ကုိ ေအးခ်မ္း သာယာမႈကုိ ေဆာင္က်ဥ္း ေပးႏုိင္စြမ္း ရွိခဲ့ပါသည္။

သာမညဖလ သုတၱန္ တရားေတာ္သည္ ရဟန္းျပဳျခင္း၏ အက်ဳိးေက်းဇူးကုိ ေပၚလြင္ေအာင္ ေဟာၾကားထားသည့္ တရားေတာ္ျဖစ္သည္။ ဤတရားေတာ္သည္ သုတၱႏၲပိဋကတ္၊ ဒီဃနိကာယ္၊ သီလကၡႏၶဝဂၢ ပါဠိေတာ္မွ လာေသာ တရားေတာ္ တစ္ပုဒ္ျဖစ္သည္။ သာမညဖလ (သာမည-ရဟန္း၊ ဖလ- အက်ဳိးေက်းဇူး) - ရဟန္းျပဳေသာသူတုိင္း ရဟန္းျပဳျခင္းေၾကာင့္ ရရွိခံစားရသည့္ လက္ငင္း အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ား အေၾကာင္း ျဖစ္သည္။

ယင္းအက်ဳိးေက်းဇူးမ်ားမွာ-

၁။ မင္းခစားဘဝႏွင့္ မင္းျပစ္ မင္းဒဏ္မွ လြတ္ကင္းျခင္း အက်ဳိး။

၂။ အခြန္ထမ္းေဆာင္မႈမွ လြတ္ကင္းျခင္း အက်ဳိး။

၃။ ပါတိေမာကၡ သံဝရသီလႏွင့္ ျပည့္စုံသျဖင့္ အပါယ္ေဘးမွ ကင္းေဝးျခင္း အက်ဳိး။

၄။ ဒုစရုိက္ကုိ ေရွာင္သျဖင့္ ဒုစရုိက္ ဒုကၡ မွ ကင္းလြတ္၍ စူဠသီလႏွင့္ ျပည့္စုံျခင္း အက်ဳိး။

၅။ ပြဲလမ္းသဘင္ အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ကစားပြဲ အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ မေကာင္းေသာ စကားအမ်ဳိးမ်ဳိးတုိ႔မွ ေရွာင္ၾကဥ္ သျဖင့္ ထုိဒုကၡမ်ားမွ ကင္းလြတ္၍ မဇၥ်ိမသီလႏွင့္ ျပည့္စုံျခင္း အက်ဳိး။

၆။ နကၡတ္ေဗဒင္၊ ယၾတာ၊ လကၡဏာ၊ ေဆးကုျခင္း စသည္တုိ႔မွ ေရွာင္ၾကဥ္သျဖင့္ အာဇီဝ ပါရိသုဒၶိ သီလႏွင့္ ညီညြတ္၍ မဟာသီလႏွင့္ ျပည့္စုံျခင္းအက်ဳိး။

၇။ ဣေျႏၵ ၆-ပါးတုိ႔၌ အကုသုိလ္ မျဖစ္ေအာင္ ေစာင့္စည္းႏုိင္ျခင္း အက်ဳိး။ (ဤသည္တုိ႔ကား အေျခခံသီလ မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္)။

၈။ သတိ ႏွင့္ ျပည့္စုံျခင္း အက်ဳိး။

၉။ သမၸဇဥ္ (ဆင္ျခင္တုံ ) တရားႏွင့္ျပည့္စုံျခင္း အက်ဳိး။

၁၀။ သေႏၲာသ ( ေရာင့္ရဲျခင္း) အက်ဳိး။

အေျခခံသီလ ၊သတိ၊ သမၸဇဥ္ ၊ သႏၲ႒ီ တရားမ်ားႏွင့္ ျပည့္စုံေသာ ရဟန္းသည္ သမထ ဝိပႆနာ တရားကုိ ဆက္လက္အားထုတ္ပါက ေအာက္ပါ အက်ဳိးမ်ားကုိ လက္ေတြ႔ ခံစား ရရွိႏုိင္ပါေသးသည္။

၁၁။ နီဝရဏ ငါးပါးမွ လြတ္ကင္းျခင္း အက်ဳိး

၁၂။ စ်ာန္တရား ရႏုိင္ျခင္း အက်ဳိး

၁၃။ ဝိဇၨာရွစ္ပါး ႏွင့္ ျပည့္စုံ၍ မဂ္ ဖုိလ္ ရႏိုင္ျခင္း အက်ဳိး-တုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။

ဗုဒၶျမတ္စြာ သူ႔အတြက္ ေဟာၾကားသည့္ အခရာ အက်ဆံုးမွာ- “မင္းႀကီး အၾကင္သူသည္ အျပစ္ကုိ အျပစ္ဟု သိျမင္သျဖင့္ အေၾကာင္းအားေလ်ာ္စြာ ကုစားသည္။ ေနာင္အခါ ေစာင့္စည္းသည္။ ထုိသူ၏ ကုစား ေစာင့္စည္းျခင္း သည္ အရိယာ၏ ဝိနည္း အဆုံးအမ၌ ႀကီးပြားျခင္းပင္တည္း” ဟု ေဟာၾကားခ်က္ ျဖစ္သည္။ ဤမိန္႔ဆုိခ်က္ကုိ ၾကားနာၿပီးေနာက္ မင္းႀကီး၏ ပူပန္ေသာက စိတ္တုိ႔သည္ သက္သာရာကုိ ရေစခဲ့ပါသည္။ စိတ္ကုိ ၾကည္လင္ေစခဲ့ ပါသည္။

ထုိအခ်ိန္မွ စ၍ အဇာတသတ္မင္းသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ တစ္ဦး ျဖစ္လာသည္။ ဗုဒၶကုိ လည္းေကာင္း၊ ဗုဒၶေဟာၾကား တရားဓမၼကုိ လည္းေကာင္း၊ ဗုဒၶ၏ တပည့္သာ၀ကတုိ႔ကုိ လည္းေကာင္း အၾကည္ညိဳဆံုး ပုထုဇဥ္မင္းတစ္ပါး ျဖစ္ခဲ့ သည္။ ထုိေၾကာင့္ ဗုဒၶဘုရား (မရွိသည့္ေနာက္) ပရိနိဗၺာန္ စံၿပီးေနာက္ ပထမသဂၤါယနာ တင္ပြဲႀကီး ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ သာသနာ့ ဒါယကာအျဖစ္ ခံယူကာ သံဃာေတာ္တုိ႔အား ကူညီခဲ့ပါသည္။ သံဃာေတာ္၏ ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကုိ မင္းႀကီးက ခေရေစ့တြင္းက် နားလည္သေဘာေပါက္ထားသျဖင့္ သူ႔ဘ၀ တစ္ေလွ်ာက္လံုး သံဃာ့ကုိ အလုပ္အေကၽြး ျပဳျခင္းျဖင့္ ကုန္လြန္ေစခဲ့ပါသည္။

သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္ (၉) ပါး ကဗ်ာ

(၁) က်င့္ေကာင္း (၈) ပါး၊

(၂) ေျဖာင့္ျငားတသြယ္၊

(၃) ရည္ရြယ္နိဗၺာန္၊

(၄) ရိုေသရန္ႏွင့္၊

(၅) လွဴခံေဆာင္ေ၀း၊

(၆) ထိုက္ေသးဧည့္ေကာင္း၊

(၇) ျမတ္လွဴ ေလာင္း၍၊

(၈) အေပါင္း လက္ခ်ီ၊

(၉) လယ္ေကာင္းမည္၊ ကိုးလီ သံဃာ့ဂုဏ္။

ဤသုိ႔ျဖင့္ တန္ေဆာင္မုန္းလသည္ တန္ေဆာင္တုိင္ ပြဲေတာ္ က်င္းပရာလအျဖစ္၊ ေဆးေပါင္း ခေသာည အျဖစ္၊ မဟာသမယ အခါေတာ္ေန႔ အျဖစ္ ျဖစ္စဥ္အက်ဥ္းကုိ တင္ျပလုိက္ရပါသည္။

က်မ္းအကုိးအကား-

ဒီဃနိကာယ္၊ သီလကၡႏၶဝဂၢ ပါဠိေတာ္

ဒီဃနိကာယ္၊ သီလကၡႏၶဝဂၢ အ႒ကထာ

ျမန္မာ့ဆယ့္ႏွစ္လ အေၾကာင္း၊ တန္ေဆာင္မုန္းလ (ေမာင္ထင္) မွကူးယူၿပီး ျပန္လည္မွ်ေဝျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ေလာကလူသားအားလံုး စိတ္ဓာတ္အစဥ္ၾကည္လင္ေအးျမ ခ်မ္းသာသုခနဲ႔ ျပည့္စံုၾကပါေစ။

ေမတၱာျဖင့္

အန္တီတင့္