ေ၀ဒနာေျဖေဆး သတိ-ပညာေပး

 ေန႔စဥ္ ကြ်န္မတို႔ ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ အရာခပ္သိမ္းကေန ေရးစရာ ပို႔စ္ေလးေတြ ေပၚလာတတ္သလို ေခါင္းထဲမွာ ေရးစရာစကာလံုးေတြ တန္းစီၿပီး ရွိေနေပမယ့္ အစေဖၚမရတဲ့ ပို႔စ္ေတြလည္း ဒုနဲ႔ေဒး။ တစ္ေန႔က အြန္လိုင္းမွာ ‘ေခါင္းကိုက္တာကို ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ’ဆိုၿပီး ဘေလာ့ဂါတစ္ေယာက္ အႀကံဉာဏ္ေတာင္းေနတဲ့ စေတးတပ္ေလးကို ဖတ္မိခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီစေတးတပ္ကို ဖတ္ေနခ်ိန္မွာ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ ကြ်န္မနာေနတဲ့တရားက ေ၀သာလီျပည္မွာ ျမတ္စြာဘုရား သတင္းသံုးေနေတာ္မူစဥ္ ရဟန္းတစ္ပါး မက်န္းမာလို႔ ဗုဒၶျမတ္စြာက ထိုဂီလာနရဟန္းကို ေ၀ဒနာျပၿပီး ေဟာၾကားေတာ္မူတဲ့တရားျဖစ္ေနတယ္ ခ်က္ျခင္းစေတးတပ္မွာ တင္ဘို႔ေတြးေပမယ့္ ေန႔ဆြမ္းကပ္ဘို႔ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ခ်ိန္းထားတာမို႔ အခုမွေရးတင္ျဖစ္ေတာ့တယ္။

ျမတ္ဗုဒၶက ဂီလာနရဟန္းကို- ေ၀ဒနာခံစားေနသူက သတိအၿမဲရွိေနရမယ္။ ေ၀ဒနာေပၚတိုင္း ေပၚတိုင္း ဒါေ၀ဒနာပဲလို႔ သိေနရင္ သတိရွိေနျခင္းပင္။ ေ၀ဒနာသံုးမ်ိဳးျဖစ္တဲ့ ဥပေကၡာေ၀ဒနာ၊ ဒုကၡေ၀ဒနာ၊ သုခေ၀ဒနာ အစရွိတဲ့ ေ၀ဒနာေတြထဲက ေ၀ဒနာေပၚတိုင္း အၿမဲသတိရွိလိုက္ပါ။ ေ၀ဒနာခံစားသူက သတိရွိရမယ္။ ေ၀ဒနာေပၚတိုင္း သိေနတာကို ‘သတိ’လို႔မွတ္လိုက္ပါ။ သတိေနာက္က ပညာလိုက္ရမယ္။ ေ၀ဒနာေပၚတိုင္း သတိလည္းလိုက္ ပညာလည္းလိုက္ရမယ္။ ပညာကိုဘယ္လိုလိုက္ရမလဲ။ ကိုယ္ေပၚမွာ ဒုကၡေ၀ဒနာေပၚတယ္။ ဒီေ၀ဒနာဟာ ဘယ္သူ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ရသလဲဆိုေတာ့ ‘ကိုယ္’ ေပၚမွာမွီၿပီးေပၚေနတာေၾကာင့္ ‘ကုိယ္’ ေၾကာင့္ျဖစ္တာပဲ။ ‘ကိုယ္’ ရွိေနလို႔ ဒီေ၀ဒနာေပၚတာ။ ‘ကိုယ္’ မရွိတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြမွာ ေ၀ဒနာမေပၚဘူး။ ‘ကိုယ္’ ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ေ၀ဒနာျဖစ္တယ္။ ၀မ္းထဲမွာရွိတဲ့ ေ၀ဒနာေပၚျခင္းဟာလည္း ‘ကိုယ္’ ရွိေနလို႔ ေပၚျခင္းပဲ။ ခႏၶာငါးပါးကို ‘ကိုယ္ခႏၶာ’လို႔ မွတ္ပါ။ သုခေ၀ဒနာေပၚတာလည္း ‘ကိုယ္’ ရွိလို႔ေပၚတာ။ ‘ကိုယ္’ရွိလို႔ ဥပေကၡာေ၀ဒနာလည္းေပၚတယ္။ ဒီေတာ့ ‘ကိုယ္’ရွိလို႔ ေ၀ဒနာသံုးမ်ိဳး ေပၚျခင္းပင္ျဖစ္တယ္။ ‘ကိုယ္’ က အနိစၥတရား။ အနိစၥေပၚမွာ မွီၿပီး ေပၚရတဲ့တရားျဖစ္လို႔ ‘အနိစၥ’ ပဲဆိုတဲ့ အေနာက္ကေန ပညာလိုက္ရမယ္။ သံသယမရွိတဲ့ အနိစၥပဲ၊ ျဖစ္တတ္တဲ့ဓမၼပဲ။ ပ်က္တတ္တဲ့ဓမၼပဲ။

အိမ္အိုလို႔ အိမ္ၿပိဳတာ သံသယရွိစရာမလိုသလို အံ့အားသင့္စရာမလိုပါ။ အနိစၥခႏၶာေပၚမွာ အေၾကာင္းတိုက္ဆိုင္လို႔ ျဖစ္ေပၚလာရတဲ့အတြက္ ဒုကၡေ၀ဒနာေပၚလာျခင္းပင္။ ကိုယ့္ကိုယ္တိုင္က အနိစၥဆိုေတာ့ ေပၚလာတဲ့ ေ၀ဒနာလည္းအနိစၥပါပဲ။ အေၾကာင္းပ်က္လို႔ အက်ိဳးပ်က္တာ။ ‘ျဖစ္သင့္လို႔ ျဖစ္တယ္ ပ်က္သင့္လို႔ပ်က္တယ္’လို႔ ရႈမွတ္လိုက္ရင္ ၀ီစိကိစၧာေသတယ္။ အေၾကာင္းေလးက မခိုင္လံုလို႔ အက်ိဳးကလည္းပ်က္တယ္။ ပ်က္တာေတြသိရင္ ဒိဌိေသတယ္။ ပ်က္သင့္လို႔ ပ်က္တာ သိရင္ ၀ီစိကိစၧာေသတယ္။ ပညာနဲ႔ရႈမွတ္ရာ ပ်က္တာသိရင္ အက်ိဳးသိေတာ့ ဒိဌိေသ။ အေၾကာင္းကိုက ပ်က္တဲ့တရားဆိုေတာ့ အက်ိဳးလည္းပ်က္တာပဲ။ ကိုယ္ကိုယ္က အနိစၥျဖစ္တဲ့အတြက္ ကိုယ္ေပၚမွာေပၚတဲ့ ေ၀ဒနာလည္း အနိစၥပါ။ ပ်က္သင့္လို႔ ပ်က္တာသိတာက သမၸဇဥ္ဉာဏ္။ အေၾကာင္းေၾကာင့္အက်ိဳးျဖစ္ ၀ိပႆနာ ရႈဉာဏ္နဲ႔ ဒိဌိ ၀ီစိကိစၧာေသတယ္။ ပ်က္သင့္လို႔ (အေၾကာင္း) ၀ီစိကိစၧာ၊ ပ်က္တယ္ (အက်ိဳး) ဒိဌိေသ။ သတိသမၸဇဥ္ဉာဏ္ ရွိဘို႔အေရးႀကီးတယ္။

၀မ္းထဲကနာတာ၊ ေခါင္းထဲကကိုက္တာ ေက်ာကယားတာ အရာရာမွာ ‘ကိုယ္’ မလြတ္ပါ။ ‘ကိုယ္’ေပၚမွာေပၚေနတဲ့ ဒုကၡေ၀ဒနာ။ ‘ပ်က္သင့္လို႔ပ်က္တာပဲ’ လို႔ရႈရမယ္။ ကိုယ္တိုင္က အနိစၥ၊ အနိစၥကိုမွီေနတဲ့ ဒုကၡေ၀ဒနာလည္း အနိစၥပင္။ ဒုကၡေနာက္က လိုက္လာတဲ့ ေဒါမနႆလည္း အနိစၥ။ ပ်က္သင့္လို႔ပ်က္တယ္ဆိုတဲ့ မဂၢင္ငါးပါးနဲ႔ရႈလိုက္ရင္ ေဒါမနႆမျဖစ္ေတာ့။ ‘ျဖစ္ ပ်က္ ရႈပါ။ ပ်က္တယ္ ပ်က္တယ္ ပ်က္တယ္ရႈပါ။ အေၾကာင္းကိုက ပ်က္တဲ့တရား။ ဒိဌိ ၀ီစိကိစၧာ ကေန ေသာတာပန္မျဖစ္ေသးတဲ့တိုင္ ေသာတာပန္ မ်ိဳးေစ့ျဖစ္ၿပီ။ ေ၀ဒနာက မခံရပ္ႏိုင္ျဖစ္ေနရင္၊ ေ၀ဒနာကုရတာထက္ ၀မ္ဗိုက္ထဲက ဒုကၡေဒါမနႆ ကုရတာပိုခက္တယ္။ ၀ိပႆနာဉာဏ္နဲ႔ရႈရင္ မဂ္ကိုသံသယမရွိပါနဲ႔။ ပုထုဇဥ္တို႔က ကိုယ္ေပၚမွာဒုကၡျဖစ္ရင္ မက်န္းမာတဲ့အခါမွာ ၀မ္းထဲက ေဒါမနႆျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ကိုယ္ေပၚမွာ ဒုကၡေပၚတိုင္း အနိစၥရႈ။ ကိုယ္ရွိရင္ ဒုကၡေ၀ဒနာရွိတယ္။ ကိုယ္ေပၚမွာေ၀ဒနာ ဗိုက္ထဲမွာ ေဒါမနႆ၊ ေဒါမနႆက အပယ္ခ်တာပဲ။ အရိယာျဖစ္တာ မျဖစ္တာ ေနာက္မွလုပ္ပါ။ ‘အနိစၥ’ေဇာနဲ႔ေသက နိဗၺာန္သို႔သာသြားရ။ အရိယာမ်ားက ကိုယ္ေပၚမွာ ဒုကၡ ၀မ္းထဲကမဂၢေပၚတာေၾကာင့္ အပယ္မက်ေပ။ မဂၢင္ငါးပါးေပၚတဲ့ အခိုက္အတန္႔မွာ ဒိဌိ၊ ၀ီစိကိစၧာ၊ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ အစရွိတဲ့ ကိေလသာ ၅-မ်ိဳးေသတယ္။

ေခါင္းထဲကကိုက္တယ္ဆိုတာ ေခါင္းမွာဒုကၡေ၀ဒနာေပၚတာပဲ။ ပ်က္သင့္လို႔ပ်က္တာပဲလို႔မွတ္ပါ။ ကိုယ္ေပၚမွာေပၚတာကိုး။ ပ်က္သင့္လို႔ပ်က္တယ္ဆိုတဲ့ မဂၢင္ငါးပါးျဖင့္သိေနတဲ့အတြက္ ေဒါမနႆ မလိုက္ေတာ့ပါ။ ေ၀ဒနာေပၚတိုင္းသိတာ ‘သတိ’။ သတိကသတိပဲရွိ။ ပ်က္သင့္လို႔ပ်က္တာလို႔ ပညာနဲ႔ရႈပါ။ အေၾကာင္းပ်က္လို႔ အက်ိဳးပ်က္တာသိပါ။ အေၾကာင္းက အနိစၥမို႔ အက်ိဳးလည္းအနိစၥ။ သံသယ၀င္လာရင္ ပ်က္သင့္လို႔ပ်က္တာပဲလို႔ သတိ၀င္လိုက္ပါ။ အနိစၥကို သတိရလိုက္ပါ။ ဒုကၡေ၀ဒနာေနာက္က ေဒါမနႆမလိုက္ေတာ့ပါ။ သမၸဇဥ္ဉဏ္နဲ႔ သတ္ျခင္းျဖစ္တယ္။ ၀ီစိကိစၧာ ဒိဌိေသျခင္းဟာ မဂ္ေပၚျခင္းျဖစ္တယ္။ ေသာတာပန္ရႈနည္းလည္းျဖစ္တယ္။ ေ၀ဒနာလည္းေပ်ာက္ ခႏၶာလည္းေပ်ာက္၊ ခႏၶာလည္းသိမ္း မီးလည္းၿငိမ္း။ ေ၀ဒနာကၡႏၶာခ်ဳပ္ၿငိမ္းပါလိမ့္မယ္။

ကိေလသာ (၁၀)ပါး-

၁။ ေလာဘ ကိေလသာ = လိုခ်င္တပ္မက္ျခင္း။

၂။ ေဒါသ ကိေလသာ = အမ်က္ထြက္ျခင္း။

၃။ ေမာဟ ကိေလသာ = ေတြေ၀မိုက္မဲျခင္း။

၄။ မာန ကိေလသာ = ေထာင္လႊားျခင္း။

၅။ ဒိဌိ ကိေလသာ = အယူမွားျခင္း၊ အယူလြဲျခင္း။

၆။ ၀ိစိကိစၧာ = ရွစ္ပါးေသားတရား၌ ယံုမွားျခင္း။

၇။ ထိန ကိေလသာ = စိတ္၏ထိုင္းမိႈင္းျခင္း။

၈။ ဥဒၶစၥ ကိေလသာ = စိတ္၏ပ်ံ႕လြင့္ျခင္း

၉။ အဟိရိက ကိေလသာ = မေကာင္းမႈမွ မရွက္ျခင္း။

၁၀။ အေနတၱပၸ ကိေလသာ = မေကာင္းမႈမွ မထိတ္လန္႔ျခင္း။

(ဆက္လက္ႀကိဳးစားပါဦးမည္)

ေမတၱာျဖင့္

တီတင့္(စက္မႈတကၠသိုလ္)

၁၆-၃-၂၀၁၇ (ၾကာသာပေတးေန႔)