တရားထိုင္ တရားမွတ္ လုပ္သင့္ပါတယ္

ကြ်န္မ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ဦးအျဖစ္ ေရာက္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္ကစၿပီး ပုတီးစိတ္တလွည့္ တရားထိုင္တလွည့္ အခ်ိန္ရရင္ရသလို လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေပမယ့္ တစိုက္မတ္မတ္ တရားထိုင္ျဖစ္တာကေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ၇-ႏွစ္ေလာက္ခန္႔က စထိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ စနစ္တက်ရွိမႈနဲ႔ ေန႔စဥ္ပံုမွန္ အခ်ိန္သတ္မွတ္ၿပီး တရားထိုင္ျဖစ္ခဲ့ျခင္းဟာ ေရႊျမင့္မိုရ္ ဝိပႆနာတရားဓမၼရိပ္သာေက်ာင္းမွာ (၁၀)ရက္ တရားစခန္း ၀င္ေရာက္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ကာလက စတင္ခဲ့တယ္လို႔ဆိုရမွာပါ။ ကြ်န္မကို လမ္းမွန္၊လမ္းေျဖာင့္ သြားႏိုင္ဘို႔ရာ လမ္းေကာင္းၫႊန္ျပခဲ့သူ အေဒၚေတြရဲ႕ေက်းဇူးနဲ႔ စမ္းတဝါးဝါး မႈန္ဝါးဝါး မေသခ်ာ မေရရာတဲ့ လမ္းကေန ၾကည္လင္ျပတ္သားၿပီး အလင္းေရာင္ထင္ထင္ရွားရွား ျမင္ႏိုင္တဲ့လမ္းကို ေက်နပ္စြာျမင္ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။

တရားနာတာ တရားထိုင္တာကို ႏွစ္သက္သေဘာက်တဲ့ ကြ်န္မအေနနဲ႔ေတာ့ တန္ဘိုးရွိတဲ့ အခ်ိန္ေတြဟာ တိုက္စားခံရၿပီး ကုန္ျမန္ခဲ့သလို ေက်းဇူးရွင္ ေရႊျမင့္မိုရ္ဆရာေတာ္ဘုရားရဲ႕ ဆံုးမၾသဝါမ်ားကို မမွိတ္မသုန္ ဇြဲ၊ ဝိရိယတို႔နဲ႔ ေသခ်ာစြာ နာခံ မွတ္သားခဲ့တဲ့အတြက္လည္း အမွား အမွန္ကို ဆင္ျခင္ႏိုင္ခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေတြမွာ တရားရႈမွတ္ျခင္းေၾကာင့္ လူျဖစ္ရက်ိဳးနပ္မယ္၊ ဘ၀မွာ ေနတတ္မယ္၊ ေသတတ္မယ္ဆိုတာေလာက္သာ အေတြးရွိခဲ့ဘူးသလို မ်က္စိေရွ႕မွာတင္ ေသျခင္း(၄)မ်ိဳး တစ္မ်ိဳးမဟုတ္ တစ္မ်ိဳးနဲ႔ ဘ၀ေန၀င္ခ်ိန္ေတြကို ေက်ာ္ျဖတ္ေနၾကတာျမင္ရျပန္ေတာ့ သံေ၀ဂနဲ႔ ဆင္ျခင္ရင္း တရားရႈမွတ္တာကို အယင္ထက္ပိုၿပီး အားထည့္ခဲ့ပါတယ္။

ပံုမွန္တရားထိုင္ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ အခ်ိန္မွန္အိပ္ယာကေန သူ႔အလို အေလ်ာက္ ႏိုးထေလ့ရွိတယ္။ ႏိုးလာတိုင္းလည္း စိတ္ကအၿမဲလိုလို ၾကည္လင္ေနတတ္ပါတယ္။ ခႏၶာငါးပါးရရွိထားတာမို႔ တခါတရံ ေခါင္းကိုက္၊ ေခါင္းေနာက္ တတ္တာမ်ိဳး ျဖစ္ခဲ့တဲ့အခါ ေဖါက္ျပန္၊ ခံစား၊ မွတ္သား၊ ျပဳျပင္၊ သိဝိဉာဏ္ ငါးအင္ခႏၶာမွတ္ဆိုတဲ့ တရားဓမၼအတိုင္း ဆင္ျခင္ရင္း ႐ုပ္တရားရဲ႕ ေဖါက္ျပန္မႈဟာ ျဖစ္ၿပီးပ်က္သြားေလ့ရွိပါတယ္။ ႐ုပ္တရားရဲ႕ေဖါက္ျပန္ျခင္းကို ခံစားမႈဆိုတဲ့ နာမ္တရားရဲ႕ေ၀ဒနာနဲ႔ ခြဲျခားသိျမင္ႏိုင္ဘို႔ လိုပါတယ္။ ႐ုပ္တရား နာမ္တရားတို႔ကို ကြဲကြဲျပားျပား သိမွသာ တရားရႈမွတ္ရက်ိဳးနပ္မွာပါ။ တရားထိုင္ၿပီးတိုင္း ကိုယ္ခႏၶာတစ္ခုလံုး ေပါ့ပါးသြက္လက္ေနၿပီး ေတာ္ရံုသတိမလြတ္ပဲ သတိကပ္ေနတတ္လာတယ္။

ကြ်န္မဖတ္ဘူးတဲ့ ‘တရားထိုင္ျခင္းႏွင့္က်န္းမာေရး’ အေၾကာင္းကို စာဖတ္သူအေတာ္မ်ားမ်ားလည္း ဖတ္ရႈၿပီးျဖစ္မွာပါ။ ဒီပို႔စ္ေလးကို ျပန္မွ်ေ၀ ေရးမယ္ေရးမယ္နဲ႔ စိတ္ကူးနဲ႔တင္ အခ်ိန္ေတြသာကုန္ကုန္သြားတယ္ လက္ေတြ႕မေရးျဖစ္ခဲ့ဘူး။ ဒီတခါေတာ့ မျဖစ္မေနေရးေတာ့မယ္လို႔ စိတ္ဆံုးျဖတ္လိုက္ခါမွ ပို႔စ္တစ္ပုဒ္အျဖစ္အသက္၀င္လာေတာ့တယ္။

ေမး။ လူတိုင္းလူတိုင္း ဘာသာတိုင္း လူမ်ိဳးတိုင္း တရားထိုင္ ၊ တရားမွတ္ (Mindfulness Meditation practice) လုပ္သင့္ပါသလား?

ေျဖ။ ဟုတ္ကဲ့ ( ကိုယ့္ဘုရား ၊ကိုယ့္ကိုးကြယ္မွဳကိုကိုယ့္

စိတ္ႀကိဳက္အာရံုျပဳၿပီးေတာ့) လုပ္သင့္ပါတယ္။

အေၾကာင္းအရင္း (၁)

ကြၽန္ေတာ္တို႔ ခႏၶာကိုယ္မွာ Serotonin လို႔ေခၚတဲ့ဦးေႏွာက္ကလာပ္စည္း တခုကေနတခုကို အခ်က္ျပဓာတ္ေတြ ကူးအားေကာင္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ အာရံုေၾကာ ဓာတုေဗဒပစၥည္းတစ္ခုရိွပါတယ္။ အဲဒီ့ Serotonin က လူေတြရဲ႕ လတ္တေလာစိတ္ခံစားမႈကို ေကာင္းေစပါတယ္။ သူမ်ားမ်ားထြက္ရင္ ဦးေႏွာက္ ကလာပ္စည္းေတြ အလုပ္ပိုလာေစၾကလို႔ စိတ္ဖိစီးမွဳကို ေလ်ာ့က်ေစျခင္းသာမက စိတ္က်ေရာဂါ Depression ျဖစ္ပြားမႈကိုလည္း ေလ်ာ့နဲေစၿပီးစိတ္အစဥ္မွာ သုခဆိုတဲ့ ခ်မ္းသာပီတိကို ရရိွၾကပါတယ္။ အဲဒါဟာ တရားထိုင္ရင္ ပိုထြက္လာတတ္တယ္လို႔ University of Montreal မွ သိပၸံပညာ႐ွင္မ်ားကေျပာပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္လဲ တရားထိုင္ရင္ ပိုထြက္ေလ့ရိွတဲ့ Serotonin ကို “Happy Neurotransmitter ” အျဖစ္ သိပၸံ ပညာ႐ွင္မ်ားက တင္စားၾကပါတယ္။

အေၾကာင္းအရင္း (၂)

Serotonin အာနိသင္နဲ႔ေျပာင္းျပန္၊ ခႏၶာကိုယ္ကိုဆိုးက်ိဳးအမ်ားစုရေစတတ္တဲ့Cortisol ဆိုတဲ့ ဓာတ္ပစၥည္းတမ်ိဳးရဲ႕ ေသြးထဲမွာ လွည့္ပတ္ႏႈန္း ဟာ လဲတရားထိုင္ တရားမွတ္ျခင္းျဖင့္ ၅၀ % ေလ်ာ့က်ေစတာ္လို႔Rutgers Universityမွ ဆရာဝန္မ်ားကေတြ႔ရိွခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီ Cortisol မ်ားေနျခင္းဟာ အၾကမ္းအားျဖင့္ စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ား ေစျခင္း ၊ စိန္က်ေဝဓနာခံစားရျခင္း ၊ ေသြးတိုးျခင္း ၊ အိပ္မေပ်ာ္ျခင္းနဲ႔ ႂကြက္သားအ႐ိုးအဆစ္မ်ား ေရာင္ရမ္းနာက်င္ေစျခင္းမ်ားကို ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရိွေစၿပီး နဂိုရိွၿပီးသား အလားတူ ေဝဒနာ မ်ားကိုလည္း ပိုဆိုးေစပါတယ္။ အဲဒီ့ ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ေစတဲ့Cortisol. ဟာ တရားထိုင္၊တရားမွတ္ရင္ ရက္သတၱပတ္အနည္းငယ္အတြက္သိသိသာသာက်သြားေစတယ္လို႔ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာ University of California Davis မွ သုေတသနပညာ႐ွင္ေတြက ထပ္မံအတည္ျပဳခဲ့ပါတယ္။

အေၾကာင္းအရင္း (၃)

တရားထိုင္ ၊ တရားမွတ္ျခင္းဟာ “အသက္႐ွည္ေဆး”တမ်ိဳးပါဆိုတဲ့ ေခါတ္သစ္ ေလ့လာစမ္းသပ္ခ်က္တခုလဲ ရိွပါေသးတယ္။ DHEA ဆိုတဲ့ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ အေရးပါတဲ့ေဟာ္မုန္းတမိ်ဳးဟာ အသက္ႀကီးရင္ေလ်ာ့က်လာတတ္ၿပီး အဲ့ဒီေဟာ္မုန္းနဲေနသူမ်ား ဟာ အသက္ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္ ေသဆံုး မွဳေတြနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ဆက္စပ္မႈ ရိွတတ္ပါတယ္။ လူႀကီးေရာဂါမ်ားကို တိုက္ဖ်က္ကုသေနတဲ့အေမရိကန္ဆရာဝန္မ်ားဘုတ္အဖဲြ႔ ဥကၠဌေဟာင္းတဦးျဖစ္တဲ့ Dr. Vincent Giampapa ရဲ႕ သုေသသနတခုမွာ တရားထိုင္ ၊ တရားမွတ္ ပံုမွန္လုပ္ေနသူဟာ အဲ့ဒီ DHEA ေဟာ္မုန္း ၄၃ ၇၇%ပိုမ်ားတာကို ေတြ႔ရိွခဲ့ပါတယ္။

အေၾကာင္းအရင္း (၄)

“တရားထိုင္ေလ့ရိွတဲ့သူေတြကို ၾကည့္ရတာ အျမဲေအးခ်မ္းေနတာပါပဲ ” ဆိုတဲ့စကားသံ မွတ္ခ်က္သံေတြ သင္ မၾကာခဏ ၾကားဘူးပါလိမ့္မယ္။မွန္ပါတယ္ ။ ေဆးပညာ ႐ွဳေဒါင့္ကေန ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ စိတ္လႈပ္႐ွားလြယ္ျခင္း ၊ စိတ္ပူပန္မႈမ်ားျခင္း ၊ စိတ္အစဥ္ဂေယာက္ဂယက္ျဖစ္ျခင္း၊ အိပ္မေပ်ာ္ျခင္းစသည္တို႔ မျဖစ္ပဲ အျမဲေအးခ်မ္းတည္ၿငိမ္ေနျခင္းဟာဦးေႏွာက္နဲ႔ ဗဟိုအာရံုေၾကာစနစ္ႀကီးရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို ပံုမွန္လုပ္သည္ထက္ ပိုမလုပ္ေအာင္ ထိန္ခ်ဳပ္တားဆီးထားတဲ့ GABA လို္႔ေခၚတဲ့ အာရံုေၾကာ ဓာတုအရည္တခုေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို အစြမ္းထက္တဲ့ GABA level ဟာတရားထိုင္တရားမွတ္ျခင္းနည္းနဲ႔ မိနစ္ ၆၀ ေလာက္ေလ့က်င့္လိုက္ရင္ကိုပဲ ၂၇%နကိလာတယ္လို႔Boston University မွစိတ္က်န္းမာေရး ဆရာဝန္မ်ားက ၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာ ေတြ႔ရိွခဲ့ၾကပါတယ္။အဲဒီ့ ကိန္းဂဏန္းဟာ ႐ိုး႐ိုး ခႏၶာကိုယ္ၾကံ့ခိုင္ေရး ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာထက္ ပိုအက်ိဳးမ်ားေစတယ္လို႔လဲပါရိွပါတယ္။

အေၾကာင္းအရင္း (၅)

တာေဝးေျပးသမားေတြ အစပိုင္းမွာ ေမာပန္းႏြမ္းနယ္ေနၿပီး ၊ ေနာက္ပိုင္းေတြမွာ အေမာလံု ရံုမ်ွမက ခ်မ္းသာပီတိျဖစ္ၿပီး၊ ေက်နပ္အားရေနၾကတယ္ဆိုတာ ၾကားဘူးၾကမွာပါ။ အဲ့ဒီ ခံစားမႈကို Runners` High လို႔ တင္စားေျပာဆိုၾကပါတယ္။အဲ့ဒီလို ခံစားမႈမ်ိဳးျဖစ္ၿပီး ခႏၶာကိုယ္ႂကြက္သား အ႐ိုးအဆစ္နာၾကင္မွဳအေပါင္း သက္သာေပ်ာက္ကင္းေစျခင္းဟာကြၽန္ေတာ္တို႔ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ထြက္တဲ့ နာက်င္မႈေပ်ာက္ကင္းေစတဲ့ Endorphin လို႔ေခၚတဲ့ အာရံုေၾကာဓာတုအရည္တမ်ိဳးေၾကာင့္ပါ။ အဲဒီ့ Endorphin ဟာ တရားထိုင္ရင္လဲထြက္ပါတယ္။

ဗုဒၶဘာသာမွာ သမထ က်င့္ၾကသူမ်ားဟာ ဝိတက္ ၊ ဝိစာရ၊ ပီတိ ၊ သုခ ၊ ဧကကၠတ၊ ဥပစာရစသည့္ သမာဓိအဆင့္ဆင့္အနက္ ပီတိ အဆင့္ေရာက္လ်ွင္ အဲဒီ့Endorphin ထြက္ၿပီး ၊ဝိပသနာ က်င့္ၾကံအားထုတ္သူမ်ား အတြက္ေတာ့ ခဏိကသမာဓိ ရခ်ိန္မွာ Endorphin ထြက္ကာနာက်င္မွဳေဝဒနာမ်ား ေပ်ာက္ကင္းေစတဲ့ စိတ္ခံစားမွဳေကာင္းမ်ား ရရိွတတ္ၾကပါတယ္။ ဒီအခ်က္မွန္ကန္ေၾကာင္း ေထာက္ခံမႈတရပ္ကေတာ့၁၉၉၅ ခုႏွစ္ထုတ္ Biology PsychologicalJournal မွာ ေရးသားခဲ့တဲ့ ေလ့လာမွဳတခုအရ မာရသြန္ အေျပးသမား ၁၁ ဦးနဲ႔ အေလ့အက်င့္ရၿပီးသား တရားထိုင္သူ ၁၂ ဦးတို႔ကို စမ္းသပ္ၾကည့္ရာ အုပ္စု ၂ စုလံုး Endorphin level ေတြတက္ေနၿပီး တရားထိ္ုင္တဲ့ အုပ္စုက လူမ်ားဟာ ပိုမိုတက္ေနေၾကာင္း ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီ့ေလာက္ေရာဂါေတြကာကြယ္ေစတဲ့ Melatonin ဟာ တရားထိုင္ တရားမွတ္ျခင္းနဲ႔ပိုပိုလ်ွံလ်ွံထြက္ေစတယ္ဆိုတာ ကို Rutgers Universty. မွ သုေသသနပညာ႐ွင္မ်ားဟာ တရားထိုင္သူမ်ားကို စမ္းသပ္ သုေသသနျပဳၾကည့္ရာ တရားထိုင္သူမ်ားရဲ႕. ၉၈% မွာ သာမန္လူမ်ားထက္၃၀၀%တက္ေနတာကို ေတြ႔ရိွခဲ့ၾကပါတယ္။

Source: mmcelesmedia

Health Products Directory

တီတင့္(၃၀-၆-၂၀၁၉)